Biết bơi chưa đảm bảo an toàn tuyệt đối. Trẻ vẫn có thể gặp nguy hiểm nếu không biết cách thoát hiểm khi gặp sự cố dưới nước.

Nhiều bậc cha mẹ yên tâm khi con mình đã biết bơi, nhưng thực tế cho thấy biết bơi chưa phải là lá chắn tuyệt đối trước nguy cơ đuối nước. Khi gặp tình huống bất ngờ như chuột rút, nước sâu, dòng chảy xiết…, trẻ vẫn có thể rơi vào tình thế nguy hiểm nếu thiếu kỹ năng thoát hiểm.

Không chỉ học bơi, trẻ em cần được trang bị các kỹ năng xử lý sự cố dưới nước để có thể giữ bình tĩnh, tự cứu mình và gọi trợ giúp khi gặp nạn. Đây là yếu tố sống còn giúp giảm thiểu tai nạn thương tâm xảy ra trong mùa hè – thời điểm trẻ vui chơi dưới nước nhiều nhất.

Biết bơi không đồng nghĩa với an toàn

Thực tế đã có nhiều trường hợp trẻ em bị đuối nước dù đã biết bơi. Nguyên nhân có thể do tâm lý hoảng loạn khi gặp sự cố, môi trường nước quá sâu, bị chuột rút hay dòng nước quá mạnh. Trong các tình huống này, kỹ năng thoát hiểm mới là chìa khóa giúp trẻ tự bảo vệ mình.

Theo các chuyên gia giáo dục thể chất, biết bơi là điều cần thiết nhưng chưa đủ. Trẻ cần được dạy cách giữ bình tĩnh khi bất ngờ bị sặc nước, rơi xuống nước, hoặc bị đẩy ra xa khỏi bờ. Đặc biệt, trẻ cần học cách nổi trên mặt nước, hít thở đúng cách và ra tín hiệu cầu cứu khi cần thiết.

Những kỹ năng thoát hiểm cơ bản trẻ cần được dạy

Giữ bình tĩnh khi gặp nạn: Đây là nguyên tắc đầu tiên. Nếu trẻ hoảng loạn, sẽ dễ mất sức và chìm nhanh hơn. Trẻ cần học cách thả nổi, giữ đầu trên mặt nước và cố gắng thở đều.

Tư thế nổi ngửa (float back): Tư thế này giúp trẻ nghỉ ngơi và giữ được sức khi chưa thể bơi vào bờ ngay. Trẻ nên được dạy cách dang tay, ngửa đầu, thả lỏng cơ thể để nổi trên mặt nước.

Kỹ năng đạp nước (treading water): Kỹ năng này giúp trẻ giữ mình nổi tại chỗ trong thời gian dài, chờ người đến cứu hoặc tự tìm cách bơi vào nơi an toàn.

Ra tín hiệu cầu cứu: Vẫy tay, kêu gọi… là những kỹ năng quan trọng giúp người khác phát hiện sớm trẻ gặp nạn và kịp thời ứng cứu.

Thoát khỏi dòng nước xiết: Nếu bị cuốn vào dòng nước mạnh, trẻ cần biết không được bơi ngược dòng mà nên bơi theo đường chéo để thoát ra khỏi vùng nước nguy hiểm.

Cần dạy con những kỹ năng xử lý như sau: 

• Bình tĩnh, không hoảng loạn: Nhiều người bị đuối nước sẽ có tinh thần rất hoảng loạn, thường dãy giụa, điều này sẽ làm cơ thể mất kiểm soát và chìm xuống sâu hơn. 
• Làm cho cơ thể nổi lên: Cơ thể chúng ta vốn có thể nổi lên mặt nước nếu biết kiểm soát, cơ thể sẽ như một cái phao tự động nổi lên. Hãy nhắm mắt, bịt miệng nín thở và thả lỏng cơ thể. 
• Làm nổi phần đầu để hít thở: Sau khi cơ thể đã dần dần nổi lên ở tư thế sấp, bấp bênh, bán an toàn, đầu nổi gần sát mặt nước. Hãy dùng tay và chân như một mái chèo để quạt nước và đẩy đầu lên trên để hít thở.
• Cách hít thở: Khi đã ngoi lên được mặt nước, hãy liên tục ngoi lên ngụp xuống để thở, đặc biệt lúc ngoi lên cần hít sâu bằng cả miệng và mũi và thở ra bằng mũi dưới mặt nước khi ngụp xuống. 
• Cầu cứu: Khi ngoi lên hãy cố gắng đưa ra tín hiệu để những người khác thấy và cứu mình. Có thể giơ tay, đập tay xuống mặt nước để tạo tiếng động và hét to kêu cứu.

Vai trò của phụ huynh và nhà trường

Việc dạy kỹ năng thoát hiểm dưới nước không nên chỉ là trách nhiệm của trung tâm bơi lội mà cần có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường. Phụ huynh cần đồng hành cùng con trong quá trình học bơi và chủ động nhắc nhở, hướng dẫn trẻ về những nguy cơ khi vui chơi ở hồ bơi, sông, suối, biển.

Trong khi đó, các trường học nên lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, trong đó có kỹ năng thoát hiểm dưới nước, vào các chương trình ngoại khóa hoặc môn thể chất, giúp trẻ có nhận thức toàn diện hơn về an toàn.

Trang bị kỹ năng thoát hiểm dưới nước cho trẻ không chỉ là một kỹ năng sống, mà còn là một phao cứu sinh thực sự trong những tình huống hiểm nguy. Mùa hè là thời điểm trẻ em háo hức với các hoạt động dưới nước, nhưng cũng là lúc tiềm ẩn nhiều tai nạn. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng con bạn không chỉ biết bơi – mà còn biết tự bảo vệ mình khi có sự cố bất ngờ xảy ra.